Investeringen volgen elkaar in hoog tempo op
De havens van Oostende, Gent en Zeebrugge spelen een belangrijke rol in de energietransitie. In Zeebrugge en Gent zijn er plannen rond waterstof. En de haven van Oostende vervult een cruciale rol in het onderhoud en de verdere ontwikkeling van offshore windenergie. Zo wordt de uitbouw van een tweede offshore windzone en de ontsluiting van het Prinses Elisabeth Eiland vanuit Oostende aangestuurd.
Meer toegang tot hernieuwbare energieproductie is van vitaal belang voor energie-intensieve bedrijven. Zo zal alleen al voor de industrie het elektriciteitsverbruik tegen 2030 met 40 à 50 procent toenemen. Uitbreiding van hernieuwbare energieproductie en versterking van de netten is dus een must.
Elia voert momenteel op 240 plaatsen in België werkzaamheden in het kader van de energietransitie. Post Baekeland in de haven van Gent is een concreet voorbeeld. “Deze post is belangrijk omdat Elia enerzijds meer capaciteit wil bieden in de Gentse zeehaven aan energie-intensieve bedrijven”, vertelt woordvoerster Marie-Laure Vanwanseele. “Anderzijds optimaliseren we het 380kV-hoogspanningsnet met het oog op meer internationale stromen en meer offshore energie. Baekeland zorgt voor de verankering van industriële activiteiten in de haven van Gent, een belangrijke economische motor in ons land.”
Prinses Elisabeth Eiland
Om over voldoende hernieuwbare energie te beschikken, wil ons land een nieuwe offshore windzone van 3,5 GW realiseren. Aangezien de ruimte in de Belgische Noordzee beperkt is, en er nogal wat infrastructuur nodig is om de nieuwe turbines te connecteren en de stroom aan land te brengen, ontwikkelde Eliahet concept van een energiehub op zee. Het Prinses Elisabeth Eiland zal ook de geplande interconnectoren met andere landen, Nautilus (UK) en TritonLink (Denemarken), verbinden.
Op 20 juli 2023 gaf de federale regering groen licht voor de ontwikkeling van het Prinses Elisabeth Eiland. Omdat het een wereldprimeur is die sterk bijdraagt tot een duurzamere en onafhankelijkere energievoorziening, kan netbeheerder Elia rekenen op een subsidie van 100 miljoen euro uit het post-corona fonds van de Europese Commissie. De havens spelen een belangrijke rol in deze ontwikkeling. De bouwwerken zullen in North Sea Port Vlissingen plaatsvinden. De algemene projectcoördinatie gebeurt vanuit de haven van Oostende.
Elia gunde de aanbesteding voor de bouw van het eiland aan TM Edison, een tijdelijke maatschap van DEME en Jan De Nul. “De project engineering- en logistieke diensten hebben hun intrek genomen in Stapelhuis Entrepot sinds november 2023”, zegt Oostends havenbaas Dirk Declerck. Concreet gaat het over een 70-tal werkplaatsen. “Dit sluit aan bij onze ambities. We willen economische groei creëren die duurzame tewerkstelling met zich meebrengt. Door de investering in ons Stapelhuis Entrepot verankeren we maritieme tewerkstelling in Oostende, en dit zonder dat bedrijven zelf moeten investeren in gebouwen.”
In de haven van Oostende wordt een aanlegsteiger voorzien voor de crew transfer vessels die dagelijks het technisch en logistiek personeel naar het energie-eiland zullen brengen. Declerck: “De aanlegsteiger wordt gebouwd door MultiTech nv, een dochteronderneming van Haven Oostende die gespecialiseerd is in technisch maatwerk.”
Waterstoffabriek in Zeebrugge
Europa erkende eerder al North Sea Port, Port of Antwerp-Bruges en Port of Oostende als Hydrogen Valley. De Vlaamse havens hebben de ambitie om een volledige waterstofwaardeketen uit te bouwen, van productie tot eindgebruik in verschillende sectoren.
In Zeebrugge zijn er concrete plannen voor een waterstoffabriek. Het Hyoffwind-project is een initiatief van Virya Energy, de energiedochter van de Colruyt Group. De waterstoffabriek is gepland in de oostelijke achterhaven en zou vanaf 2026 groen waterstofgas moeten leveren, dat gebruikt kan worden door industriële gebruikers of voor het balanceren van het elektriciteitsnet.
Hyoffwind zou goed zijn voor een investering van 60 miljoen euro, en kan rekenen op Vlaamse en Europese investeringssteun. De definitieve beslissing over het project wordt dit najaar verwacht. Paul Tummers, CEO van Virya Energy: “Wij geloven dat waterstof een essentieel onderdeel is van een duurzame energietoekomst. Na het indienen van de aanvraag voor een milieueffectenvergunning, hebben we recent een contract voor de bouw van de installatie gesloten met John co*ckerill en Besix. Hoewel we nog veel werk voor de boeg hebben, is dit een belangrijke mijlpaal, op weg naar de definitieve beslissing over de investering.”
Als het project doorgaat, zal deze fabriek de eerste Belgische waterstofcentrale op industriële schaal zijn. De installatie zal naar verwachting jaarlijks tussen de 3500 en 4000 ton waterstof produceren. Ze heeft een initiële capaciteit van 25 megawatt, die in de toekomst opgeschaald kan worden naar 100megawatt.
